25 Historische Plaatsen in Nederland (met een Unieke Geschiedenis)

Ga jij net als wij het liefst op vakantie naar een plek met een beetje geschiedenis? Gelukkig hoef je hiervoor Nederland niet te verlaten. We hebben de 25 mooiste historische plaatsen in Nederland met een bijzondere geschiedenis hier voor je op een rijtje gezet. 

1. Maastricht

Je kent Maastricht waarschijnlijk van de Limburgse vlaaien, carnaval en een bourgondische levensstijl. Maar deze stad, gelegen op 178 km van Amsterdam, is ook de plek van vele bijzondere historische gebeurtenissen. 

Tijdens de Romeinse tijd was Maastricht een Romeinse vesting en onderdeel van een groot handelsnetwerk. De Romeinen kozen deze plek uit omdat het een goede, ondiepe, oversteekplaats was voor de paarden. Wil je de restanten van een oude Romeinse stad bekijken dan kan dat in de Museumkelder van Hotel Derlon op het Onze Lieve Vrouweplein.

In de Tweede Wereldoorlog boden de Kazematten en de mergelgrotten een veilige haven aan de inwoners in Maastricht. Bovendien is dit de plek waar onder andere De Nachtwacht van Rembrandt van Rijn ondergebracht werd.

2. Thorn

Thorn is een gemeente in de provincie Limburg in Nederland. De stad heeft een lange geschiedenis die teruggaat tot de Middeleeuwen, toen het een klein dorp was langs de Maas.

In de Middeleeuwen was Thorn een belangrijk centrum voor handel en industrie, met een bloeiende markt en verschillende molens en brouwerijen. De stad was ook een belangrijk centrum van het katholicisme in Nederland, er waren dan ook tal van kloosters gevestigd. 

In de 16e eeuw werd Thorn tijdens de Tachtigjarige Oorlog ingenomen door de Spanjaarden. Na de oorlog werd Thorn onderdeel van de Verenigde Provincies van Nederland, en in de 18e en 19e eeuw werd het een belangrijk centrum voor de productie van textiel.

Vandaag de dag is Thorn een charmante stad met een rijke geschiedenis en een aantal culturele en historische bezienswaardigheden. De stad staat bekend om haar prachtige kerken, pittoreske straten en pittoreske omgeving.

3. Nijmegen

Nijmegen werd ruim 2000 jaar geleden gesticht door de Romeinen en is hiermee de oudste stad van Nederland. Bij een bezoek aan Nijmegen kun je het Valkhofpark naast de Waal niet missen. Dit is de plek waar Keizer Karel de Grote in de achtste eeuw voor het eerst een burcht bouwde. Dankzij Keizer Karel de grote wordt Nijmegen nog steeds Karelstad of Keizerstad genoemd.

In het Valkhofpark kun je nu steeds de Barbarossa ruïne en Nicolaaskapel bewonderen. Beide zijn gebouwd rond 1030. Wil je meer leren over de geschiedenis van Nijmegen breng dan een bezoek aan het Valkhofmuseum. 

4. Delft

De stad Delft kreeg in 1246 stadsrechten van graaf Willem II. In de eeuw die volgde werd een verbindingskanaal gegraven met de Maas. Dit zorgde ervoor dat de handel in onder andere boter, textiel en bier floreerde. 

In 1563 was er een grote brand in de binnenstad, maar desondanks was Delft aan het einde van de 16e eeuw een van de belangrijkste steden van Nederland.  

Delft is de geboorteplaats van vele kunstenaars en wetenschappers waaronder, Anthonie van Leeuwenhoek, Hugo de Groot en Johannes Vermeer. Vermeer schilderde er in 1660 het beroemde doek ´Gezicht op Delft´. Je kunt dit schilderij bewonderen in het Mauritshuis in Den Haag.

5. Deventer

Deventer is een van de oudste steden van Nederland. In 768 werd er al een kerkje gesticht op de plek waar nu de Lebuinuskerk staat. De bisschop van Utrecht vluchtte in de 2e helft van de 9e eeuw naar deze stad op de vlucht voor de Vikingen. Helaas werd Deventer in 882 ook geplunderd door de Vikingen. 

In de 15e eeuw was de stad op zijn economische hoogtepunt. Er werden jaarlijks zeker vijf grote marken gehouden die weken konden duren en mensen van heinde en verre trokken. 

In Deventer vind je zowel de oudste bibliotheek en het oudste park van Nederland. Je kunt de Athenaeumbibliotheek en het Worpplantsoen nog steeds bezoeken. 

6. Spakenburg 

Spakenburg is een dorp in de gemeente Bunschoten in de provincie Utrecht in Nederland. Het vissersdorp ontstond rond 1200 en is sindsdien eigenlijk altijd in strijd geweest met het water. Spakenburg heeft meerdere watersnoodrampen doorstaan waaronder de laatste in 1916 toen zelfs Amersfoort onder water stond. 

In de 17e en 18e eeuw was Spakenburg een belangrijk centrum voor de textielindustrie. De stad stond bekend om haar hoogwaardige lakens en andere stoffen die werden geëxporteerd naar andere delen van Europa. Spakenburg stond ook bekend om haar vissers, die heel vaardigheid waren in het vangen van paling en het maken van palingkoffers.

In de 19e en 20e eeuw was Spakenburg vooral bekend vanwege de visserij, het dorp was een belangrijke leverancier van vis aan de rest van het land. Vandaag de dag is Spakenburg nog steeds een visserdorp, maar het is ook een populaire toeristische bestemming, bekend om zijn historische gebouwen, prachtige omgeving en rijke culturele tradities.

7. De Zaanse Schans

De Zaanse Schans is een openluchtmuseum waar mensen authentieke Zaanse huizen, bedrijven en molens kunnen bekijken. Het initiatief ontstond vlak voor de Tweede Wereldoorlog toen er vier authentieke woningen naar het gebied werden verplaatst. Na de oorlog werd het initiatief verder uitgebreid, maar het duurde nog tot 1963 voordat de oude gebouwen met diepladers naar de Zaanse Schans werden verplaatst. 

De gebouwen op de Zaanse Schans ziet zijn veelal authentiek, met uitzondering van de fundering. Op de Zaanse schans kun je onder anderen een molenmuseum, bakkerijmuseum, kaasmakerij en scheepswerf bezoeken. 

Wil je in de omgeving van De Zaanse Schans overnachten dan zijn er vele mooie vakantieparken in Noord-Holland waar je uit kunt kiezen. 

8. Giethoorn

Giethoorn dat gelegen is in de kop van Overijssel wordt ook wel het Venetië van Nederland genoemd. Dankzij de pittoreske oude kanalen is het een belangrijke trekpleister voor toeristen uit binnenland en buitenland. 

Giethoorn werd in 1230 gesticht door vluchtelingen uit het Middellandse Zeegebied. De naam Giethoorn is afkomstig van de vele geitenhoorns die hier werden gevonden De kanalen ontstonden door het afgraven van veen voor turven. Door de vele kanalen staan veel huizen op eilandjes die alleen per boot of bruggetje bereikbaar zijn.

9. Hattem

Hattem werd in de achtste eeuw gesticht en kreeg aan het einde van de dertiende eeuw stadsrechten. Deze stadsrechten werden geschonken door Reinoud I Graaf van Gelre. De legende gaat dat hij in de Slag bij Woeringen een flinke klap op zijn hoofd kreeg waardoor hij heel vroom werd. 

Reinoud dacht dat Christus in 1300 zou wederkeren en wilde daarom een stad op een berg stichten. Het liefste wilde hij dit doen in Jeruzalem, maar toen dat niet mogelijk bleek koos hij de Gaedsbergh (Godsberg). De stad was slechts een kleine nederzetting waar op zondag na Pinksteren vorstelijke diners werden gegeven. Hierbij waren alle inwoners uitgenodigd. 

10. Appingedam

Appingedam ontstond waarschijnlijk rond 1140 aan het riviertje de Appe en de Delf. Die laatste rivier had een directe verbinding met de zee waardoor het een belangrijke handelsplaats werd. Handel werd met name gedreven met landen rondom de Oostzee. 

In het stadje was heel wat bedrijvigheid, zo kwamen er langs het Damsterdiep Steen-en pannenbakkerijen, kalkovens en Scheepswerven. Bovendien waren er zes bierbrouwerijen en twee jeneverstokerijen. 

11. Oudewater

Oudewater is een stad in de provincie Utrecht in Nederland. De stad heeft een lange geschiedenis die teruggaat tot ver in de Middeleeuwen.

In de Middeleeuwen was Oudewater een belangrijk centrum voor handel en industrie, vooral voor de productie van stoffen. De stad stond bekend om de hoge kwaliteit van haar stoffen en was lid van de Hanze, een groep handelssteden in Noord-Europa die actief waren in de 14e en 15e eeuw. Oudewater was ook bekend om haar wevers, die zeer vaardig waren in het produceren van fijne stoffen.

In de 16e eeuw werd Oudewater beroemd om haar heksenprocessen. De stad was een van de weinige plaatsen in Nederland waar heksen niet op de brandstapel werden verbrand, maar in plaats daarvan onderworpen werden aan een "proef met water", waarbij ze in een rivier of kanaal werden gegooid om te zien of ze zouden blijven drijven. Als ze bleven drijven, werden ze schuldig bevonden en gestraft, maar als ze zonken en verdronken, werden ze als onschuldig beschouwd. Deze praktijk werd uiteindelijk in het begin van de 18e eeuw afgeschaft.

Gedurende haar geschiedenis was Oudewater ook een centrum voor de landbouw, met een lange traditie van het verbouwen van gewassen zoals tarwe, aardappelen en uien. Tegenwoordig is de stad een populaire toeristische bestemming, bekend om haar mooie kanalen, charmante straten en rijke geschiedenis.

12. Westerbork

Westerbork is een klein plaatsje in Drenthe dat met name bekend staat vanwege het feit dat hier een doorgangskamp was gevestigd in de Tweede Wereldoorlog. Tijden de oorlog werden 102.000 Joden en 245 Roma vanuit Westerbork met de trein naar concentratiekampen in Oost-Europa gebracht. 

In de oorlog riepen de Duitsers Joden op om ´vrijwillig´ op de trein te stappen naar Westerbork. Daar aangekomen verbleven ze meestal maar een paar dagen tot weken in het kamp. Vanuit Westerbork zijn 103 treinen vertrokken met eindbestemming Auschwitz, Sobibor, Bergen-Belsen en Theresienstadt. Maar 5.000 Joden en 32 Roma die uit Westerbork zijn vertrokken hebben de oorlog overleefd. 

Tegenwoordig is Kamp Westerbork een Herrinneringscentrum. Je kunt er een rondleiding maken over het kampterrein waarbij het verhaal van Kamp Westerbork wordt verteld. Er is bovendien een museum waar je persoonlijke verhalen over die periode kunt lezen. 

13. Monnickendam

Monnickendam is een vissersstadje waarvan de geschiedenis teruggaat tot in de Gouden Eeuw. Dankzij de locatie aan de voormalige Zuiderzee was het de plek waar vis en handel voor steden als Alkmaar en Purmerend binnen kwam. In die periode werden er tal van scheepswerven en visrokerijen gebouwd. Tot op de dag van vandaag wordt er in Monnickendam nog veelvuldig vis gerookt. 

Tijdens een bezoek aan Monnickendam zet je als het ware een stap terug in de tijd. In de haven kun je eeuwenoude vistrawlers bewonderen en wandel ook zeker eens langs de Grote kerk of Sint-Nicolaaskerk gebouwd van bakstenen in gotische stijl uit de 15e eeuw. Wil je meer weten over de geschiedenis bezoek dan Waterlandsmuseum De Speeltoren. 

14. Wijk bij Duurstede

Wijk bij Duurstede is een charmant vestingstadje in het zuiden van de provincie Utrecht. Het stadje, dat momenteel slechts 24.000 inwoners telt, kreeg in 1300 stadsrechten van Gijsbrecht van Abcoude. Hij bouwde er een woontoren die in de loop van de tijd is uitgegroeid tot Kasteel Duurstede. Een bezoek aan het mooie sprookjesachtige kasteel is een echte aanrader. Het is een van de oudste middeleeuwse kastelen van Nederland met een mooi park en slotgracht. 

Wijk bij Duurstede was door zijn ligging aan de Lek ook een belangrijke handelsstad. De historische haven van de stad is nog steeds een levendige plek waar van alles gebeurt. Wil je niks missen van de bijzondere geschiedenis en architectuur van Wijk bij Duurstede maak dan een stadswandeling. Naast Kasteel Duurstede zijn de Molen Rijn en Lek en de Grote kerk zeker een bezoekje waard. Andere bijzondere bouwwerken zijn de Prinses Irenesluizen en de Inundatiesluis. 

15. Enkhuizen

Enkhuizen is een pittoreske stad in Noord-Holland die jaarlijks bezocht wordt door duizenden bezoekers. En dat is niet zonder reden want in de stad vind je vele historische gebouwen en monumenten. Wandel over de vestingswallen en waan je terug in de 17e eeuw. In die periode was Enkhuizen een van de welvarendste steden van Nederland. 

Enkhuizen was lid van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) en had daardoor heel veel macht en invloed. Tijdens een wandeling door de stad zie je die rijkdom nog steeds terug in statige herenhuizen, de bijzondere toegangspoort, het stadhuis en andere monumentale panden. 

Breng tijdens je bezoek aan Enkhuizen zeker een kijkje bij de Enkhuizer Waag. In dit bijzondere gebouw werden tot 1636 goederen gewogen, daarna deed het dienst als vergaderruimte en collegezaal. De Westerkerk staat op de lijst van 100 fraaiste monumenten van Nederland. Bewonder het rijk versierde koorhek, het orgel en de preekstoel. 

Bezoek ook zeker het Zuiderzeemuseum waar je meer te weten komt over de rijke geschiedenis van Enkhuizen en de Zuiderzee. 

16. Zaandijk

Zaandijk, gelegen in de gemeente Zaanstad in Noord-Holland, wordt door velen gezien als een van de mooiste dorpjes van Nederland. In het dorp vind je typische Zaanse groengeverfde houten huisjes. Het oudste gedeelte van de stad is beschermd dorpsgebied waar je naast de pittoreske huisjes ook een bijzondere korenmolen uit 1656 kunt bewonderen. De Bleeke Dood molen is de oudste stellingmolen van Nederland. 

Een andere bijzondere bezienswaardigheid is Museum Honig Breet huis. Dit huis werd in 1709 gebouwd door Cornelis Jacobsz Honig en ging later over naar de familie Breet. Tijdens een rondleiding krijg je een goed beeld van het leven van welgestelde families in de 18e en 19e eeuw. Schuin tegenover vind je het Weefhuis, de werkplaats van Cornelis Jacobsz Honig.

Zaandijk ligt tegenover de Zaanse Schans. Je kunt dit beroemde museumdorp met het pondje bezoeken. 

17. Naarden

Naarden is een van de best bewaarde vestingsteden van Europa. De stadsvesting is gebouwd in een stervorm met dubbele wallen en dubbele grachten. Je kunt de vestingwerken zowel te voet als met een rondvaart bewonderen. 

De vesting werd in de 17e eeuw ontworpen door Adriaen Anthonisz en is onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie en heeft de status van UNESCO Werelderfgoed. In bastion Turfpoort is het Nederlands Vestingmuseum gevestigd waar je kunt zien hoe de vesting eruit zag toen die nog in gebruik was. 

Breng zeker een bezoekje aan de Grote Kerk, dit is een van de oudste kerken van Nederland met houten gewelven met afbeeldingen uit het Oude en Nieuwe Testament. Ook leuk is het Weegschaal Museum gevestigd in en veertiende-eeuws pand dat diende als waaggebouw. Ontdek wat Napoleon te maken heeft met de kilo en hoe het komt dat een kilo overal een kilo is. 

18. Broek in Waterland

Broek in Waterland is een prachtig idyllisch dorpje onder de rook van Amsterdam. Wie het dorp binnenkomt zal direct het idee hebben een ansichtkaart binnen te lopen. Het beschermde dorpsgezicht bestaat uit smalle straatjes met houten grijze, groene en blauwe huizen die het dorp zijn karakter geven. Bovendien liggen de meeste dorpjes aan het water met ophaalbrug wat het pittoreske gevoel helemaal afmaakt. 

In het dorp vind je maar liefst 80 monumentale panden uit de 17e, 18e en 19e eeuw. Vroeger was dit dorp de plek waar rijke handelaren hun buitenhuizen lieten bouwen. Broek en Waterland is niet zo groot, dus tijdens een wandeling langs de bijzondere panden kun je haast niet verdwalen. Je kunt het dorp ook met een kano of fluisterboot verkennen. 

19. Elburg

Elburg is een mooi vestingstadje dat vroeger aan de Zuiderzee lag. Naast mooie monumentale middeleeuwse bouwwerken zoals de karakteristieke Vischpoort en de Kazematten vind je er ook een rijke vissershistorie. In de haven van Elburg liggen nog steeds houten botters waarmee de vissers vroeger de Zuiderzee op trokken. Tijdens je bezoek aan Elburg kun je een rondvaart maken met een botter.

Elburg lag tot 1932 aan de Zuiderzee, het is dan ook niet verwonderlijk dat de handel en scheepvaart een belangrijke bron van inkomsten waren. Later in de 19e eeuw werd de visserij steeds belangrijker voor Elburg. In 1919 waren er maar liefst 72 vaartuigen voor de visserij. De visserij was echter niet zo winstgevend en na de inpoldering kon er alleen nog op paling gevist worden. Een lekkernij in Elburg is de gerookte paling. 

20. Urk

Urk is een van de bekendste vissersdorpen van Nederland. Ooit was het een eiland in de Zuiderzee, maar door de inpoldering is het nu onderdeel van het vasteland van Flevoland. Urk was niet altijd een vissersdorp, in de 13e eeuw kwam het eiland in handen van de graven van Holland en later in 1660 werd het gekocht door de stad Amsterdam. Door de ligging in de Zuiderzee was het een belangrijk punt op de scheepvaartroutes. 

Op het eiland zelf werd in die periode voornamelijk landbouw bedreven, maar doordat de zee regelmatig land wegsloeg, werd veeteelt steeds belangrijker. De boter uit Urk was zeer populair en vond zijn weg zelfs tot aan Keulen. Pas in de 16e eeuw werd de visserij belangrijk voor Urk. De boten trokken naar de Noordzee om Tong en Schol te vangen. 

Ondanks de bouw van de afsluitdijk in 1932 bleef Urk een vissersdorp. In 1939 werd het dorp verbonden met de rest van het land en verloor het de status van eiland. Ondanks dat zeggen de bewoners nog steeds dat ze op Urk wonen. 

Een bezoekje aan Urk is zeker de moeite waard. Je vindt er prachtige fotogenieke plekjes en bijzondere gebouwen zoals het Oude Raadhuis, de Vuurtoren, het Kerkje aan de zee en het Vissersmonument. 

21. Doesburg

Wie Doesburg nadert zal begroet worden door de Martinikerk die met zijn 94 meter boven de stad uit torent. Deze kerk is een van de vele monumentale en historische panden die in de stad te zien zijn. Doesburg is een van de Hanzesteden en kreeg al in 1237 stadrechten. De stad was lange tijd een van de belangrijkste steden van Nederland, mede dankzij de ligging aan de IJssel en Oude IJssel. 

Een van de meest bijzondere gebouwen van Doesburg is De Waag. Dit gebouw met bijzondere trapgevel is gebouwd in 1478 en is een van de oudste horecazaken van Nederland. Doesburg staat daarnaast bekend om zijn mosterd. Al sinds 1457 wordt in dit stadje mosterd gemaakt en je vindt in de meeste restaurants nog steeds mosterdsoep met spekjes op de kaart. Bezoek het mosterdmuseum in Doesburg en ontdek hoe mosterd wordt gemaakt. 

22. Heusden

Heusden is een pittoresk Brabants stadje dat rond 1200 werd gesticht aan de Maas. Door de bouw van vestingswerken om de stad werd het al snel een garnizoensstad die plek bood aan duizenden soldaten. De stad ziet er voor een groot deel nog steeds zo uit als in de 17e eeuw en heeft in het verleden een grondige restauratie ondergaan. Heusden heeft hiervoor de hoogste Europese restauratie-onderscheiding ´Europa Nostra´ ontvangen. 

Je kunt het stadje het beste te voet verkennen. Wandel door de smalle straatjes met vele rijksmonumenten zoals de Catharijnakerk, Vismarkt en de Oude Herptse Poort en loop over de vestingwallen om de glorie uit het verleden in je op te nemen. 

Wil je meer leren over de geschiedenis van Heusden breng dan een bezoekje aan Museum Het Gouverneurshuis. Je vindt er een expositie over het verhaal van Heusden en kunt er verschillende munten, schilderijen, landkaarten en maquettes bewonderen. 

23. Bourtange

Bourtange is een kleine vesting met unieke verdedigingswerken vlak bij de Duitse grens in Groningen. Het stadje werd gesticht in 1580 in opdracht van Willem van Oranje. In 1593 breidde Willem Lodewijk van Nassau het fort uit met een vesting die belangrijk was tot 1851. 

In de jaren zestig nam de gemeente het initiatief om de vesting te reconstrueren. De wallen, grachten en soldatenbarakken werden weer opgebouwd. Wie nu een bezoek brengt aan Bourtange waant zich eeuwen terug in de tijd. Tijdens een wandeling door het dorp kun je verschillende officiershuizen, de pastoorswoning, kanonnen, toegangspoorten, bastions en ruggen bewonderen. Ook de moeite waard is de Standermolen, dit is een kleine houten windmolen voor koren en pellen. 

In het vestingstadje kun je de ´secreten´ beweonderen ofwel oude toiletgebouwtjes over het water die waren bedoeld voor de soldaten. Bij opgravingen onder de ´secreten´ zijn veel bijzondere voorwerpen gevonden die je kunt bezichtigen in Museum De Baracquen. 

24. De Rijp

De Rijp is een dorpje dat werd gesticht in de 13e eeuw. In de 17e, 18e en 19e eeuw was dit Noord-Hollandse dorp zeer welvarend dankzij de walvisvaart en haringvisserij. De haringvisserij die toen ´de grote visserij´ werd genoemd werd strikt gereguleerd waardoor De Rijp 25% tot 30% van de vloot in bezit had. 

De haringvisserij bood veel werkgelegenheid, maar kon maar 3 tot 4 maanden per jaar gedaan worden. In de andere maanden hielden ze zich bezig met de walvisvaart en visserij op de binnenmeren. Dit verdween door het droogmalen van de meren waarmee ook de verbinding met de Zuiderzee verloren ging. 

In De Rijp werd ook Hennep verwerkt, maar op 6 januari 1654 brak er brand uit in de hennepkloppersmolen waardoor binnen een mum van tijd 400 huizen werden verwoest. Het verhaal gaat dat het een week duurde voordat de brand geblust was. Naast huizen gingen er ook 60 schepen, paarden, koeien en schapen verloren. Allen het raadhuis uit 1630 bleef overeind. De stad werd al snel weer opgebouwd en vandaag de dag kun je nog steeds genieten van het mooie historische karakter. 

25. Volendam

Volendam is een van de meest bekende vissersdorpjes van Nederland. Naast de gerookte paling staat dit dorp ook bekend om de ´palingsound´ omdat vele bekende Nederlandse artiesten zoals Jan Smit, BZN, Nick & Simon en de 3J’s uit dit dorp afkomstig zijn. Je kunt meer leren over de palingsound in het Palingsoundmuseum dat werd opgericht door Jan Smit. 

Het dorp ontstond in 1357 en groeide al snel uit tot een bruisend vissersdorp dankzij de ligging aan de Zuiderzee. Volendam was altijd een beetje anders dan de rest, naast het Volendamse dialect waren de Volendammers overwegend katholiek in plaats van protestants. Bovendien hadden ze ook hun eigen bijzondere klederdracht. Bezoek je Volendam dan kun je jezelf nog steeds in deze kleding laten fotograferen. 

Wil je meer leren over de geschiedenis van dit bijzondere vissersdorp dan kun je een kijkje nemen in het Volendams Museum. Hier vind je ook het ‘sigarenbandjeshuisje’ met wanden die beplakt zijn met 11 miljoen sigarenbandjes in een mozaiekpatroon. 

Wil je extra veel tijd om alle bezienswaardigheden in Volendam en omgeving te bewonderen dan kun je overnachten op Landal Volendam of Marinapark Volendam. 

Ontdek de bijzondere geschiedenis van Nederland

Er zijn heel veel plaatsen in Nederland met een bijzondere geschiedenis. Woon je niet in de buurt bij een van de bovengenoemde plaatsen dan kun je er een leuke (korte) vakantie aan vast koppelen. Bekijk ons overzicht met vakantieparken in Nederland.